Coalitie op de vuist?

(Westland, 29 november 2023.) Maandag is het (politiek) Wasdag. Niet dat alles dan weer schoon wordt maar ‘s avonds is er een extra raadsvergadering. Die is in Westland wel vaker maar bijzonder is nu dat hij is aangevraagd door coalitiepartij GemeenteBelang Westland. En gericht is tegen – ook coalitiepartner – Westland Verstandig. Vrienden onder elkaar dus!
Hun vijanden, lees: de oppositie, zoals CDA en LPF kijken toe, met een soort lachende verbijstering. En hoewel zij dat wel willen is het maar de vraag of zij een alternatief kunnen bieden.

Directe aanleiding voor deze nieuwe, gespannen situatie is dat WW-fractieleider Peter Duijsens onlangs het woord ‘onnozel’ heeft gebruikt richting GBW-wethouder Anko Goudswaard. Toen ging het over diens onverwachte plan om de Poeldijkse evenementenlocatie De Veiling af te breken en daar een nieuwe (tiener)school en andere algemene publiekruimten te bouwen.
Duijsens bleek vooral kwaad omdat het voornemen van dit besluit in het bestuurscollege unaniem was ondersteund, ook door zijn eigen WV-wethouders. En dat hij er vrijwel niets van wist, ook niet van hen had gehoord. Er is nu discussie of hij het o-woord heeft gebruikt over het plan, de procedure of de wethouder. Bij de GBW-fractie zien ze het als een aanval op hun wethouder, de WV-chef ontkent dat.

Beetje moe
Dit voorval is maar een voorval want GBW-fractievoorzitter Remmert Keizer en zijn fractie zijn een beetje moe over wat er allemaal de afgelopen maanden is gebeurd. Het steekt hen vooral dat hun collegepartner vaak behoorlijk oppositioneel optreedt. En dat hij dat, zichzelf rechtvaardigend, dualisme noemt.
Een actueel voorbeeld is dat Westland Verstandig een motie heeft mede ondersteund die tegen de eerder aangenomen begroting in gaat. Bij de GBW, ook de (derde coalitiepartij) VVD, is er verwarring omdat ze niet altijd weten hoe hun coalitievriend reageert. Of gaat reageren. Daar klinkt inmiddels dat dit geen spel meer is maar een ernstige zaak.
Westland Verstandig denkt dat de verschillen best te lijmen zijn, dat er best nog gepraat kan worden. En dat, als Duijsens in zijn uitlatingen te ver is gegaan, hij dat best wil uitleggen en recht zetten. Het is maandag afwachten of dat voor GBW nog allemaal zin heeft. Binnen die partij zijn de meningen daarover sterk verdeeld.

Wat nu? Er zijn enkele scenario’s, het eerste is dat GBW de stekker uit het college trekt of dat Westland Verstandig dat doet. Beide opties zijn risicovol, de trekker krijgt politiek al gauw de schuld, grote kans is bovendien dat WV dat ook niet doet.
Het idiote is zelfs dat ze dat allebei om verschillende redenen niet eens willen. Immers, wat is (voor GBW) het alternatief? Dat bij andere zoeken, bijvoorbeeld bij oppositiepartijen CDA en LPF? Die willen dat mogelijk wel – Hak zetten Westland Verstandig? -, maar dat kost door oud zeer uit het verleden nogal wat tandengeknars en slikken. Aan meerdere kanten trouwens.

‘Postjes’
Om partijpolitiek risico te vermijden zou je ook nog het bestuurscollege kunnen vragen of het zich nog voldoende gesteund voelt door de meerderheid van de gemeenteraad. Waarbij je het politieke geschil tactisch verandert van een bestuurs- naar een wethouderscrisis.
Dan zal ook direct blijken hoe belangrijk de zittende bestuurders, zoals ze dat in het Vlaams zeggen, hun ‘postjes’ belangrijker vinden dan de inhoud van hun politieke beleid. En hoe moet het dan met de Kustvisie, nieuwe woningen en Flora Campus Holland. Of De Veiling?

Pijnlijk reëel
Dan komt mogelijk gelijk een deels vernieuwd bestuurscollege om de hoek kijken, want los van de politieke controverse tussen GBW en Westland Verstandig is er ook brede kritiek op enkele wethouders. Zoals op Ben van der Stee (Westland Verstandig, eerder – na met veel kritiek overgelopen uit de – LPF) en VVD’er Pieter Varekamp, die met zijn portefeuilles verkeer en tuinbouw wel eens de brokkenpiloot wordt genoemd. Pijnlijk reëel is dat voor deze plek in liberale kringen het (onlangs niet herkozen) ’s Gravenzandse Tweede Kamerlid Peter Valstar al wordt genoemd.
Maar op zo’n moment zit je al weer bijna bij een soort nieuwe formatie waarbij zwakke wethouders worden ingeruild. En, indien nodig, een ander, geactualiseerd, collegeprogramma leidraad wordt.

Je zou in deze impasse ook nog een, immers toch boven de partijen staande, burgemeester als wasverzachter moeten kunnen inzetten. Maar mogelijk is die hoop ijdel want nog maar onlangs liet hij weten geen politiek te bedrijven. Alleen maar voorzitter te zijn, van raad en college.
En natuurlijk verantwoordelijk voor openbare orde en veiligheid. Vallen daar wel op de vuist gaande raadsleden onder?

Rien van den Anker